SÁCH: THE VIOLIN - HOW TO MASTER IT (Chương I)

ĐÀN VĨ CẦM

LÀM THẾ NÀO ĐỂ TRỞ THÀNH BẬC THẦY CHƠI ĐÀN VĨ CẦM

Tác giả : Elias Howe

CHƯƠNG I

SỨC MẠNH CỦA ĐÀN VĨ CẦM

Tôi hoài nghi rằng chưa từng và sẽ chẳng bao giờ có một nhạc cụ nào lại mang trong đó nhiều sức mạnh đặc biệt và biểu lộ được nhiều trạng thái cảm xúc như đàn vĩ cầm. Âm thanh của đàn tựa như giọng hát của con người: lúc lướt qua êm ái; lúc say mê, mãnh liệt đầy lôi cuốn khi vĩ trượt trên các dây đàn; tremolo mang đến sự huyền bí; staccato mang đến sự rạng rỡ; legato mang đến sự trầm ngâm và dịu dàng; âm thanh cất lên thánh thót, du dương tựa như tiếng chim; rất nhiều hợp âm diễn tả tiếng than khóc; vox humana - những tiếng nói dịu ngọt trên dây bass; tiếng sáo ngọt ngào khi chơi quãng ba; mọi cảm xúc, tiếng nói của con người dường như đều có thể chuyển thể qua tiếng đàn. Chiếc vĩ cầm gần như đã đạt được sự hoàn hảo từ khoảng hai trăm năm trước ngoại trừ sự cải tiến lại phần cổ đàn để tăng lực ấn lên dây đàn do sự tăng cao cường độ ở buổi hòa nhạc,tạo ra những nốt nhạc cao hơn và làm thanh bass bar dày hơn một chút. Nói chung thì không có sự thay đổi nào quan trọng so với những chiếc đàn mẫu Cremona. Vị trí của chiếc vĩ cầm là không thể tranh cãi và cũng không cần phải chứng minh thêm.

CÓ THỂ TỰ HỌC ĐÀN

Một câu hỏi thường được đặt ra bởi những người đặc biệt yêu thích vĩ cầm là: việc tự học chơi đàn mà không có giáo viên hướng dẫn liệu có khả thi không? Tôi không ngần ngại mà trả lời rằng , với sự chuyên tâm và kiên định cùng khả năng quan sát, nhanh nhẹn thì nó là điều có thể. Giống như một người tự học đọc tiếng Pháp nhờ những cuốn sách nhưng để có thể đạt được các yêu cần thì họ bắt buộc phải được nghe thấy ngôn ngữ đó, chính vì thế mà người tự học violin ít nhất cần phải được nghe và xem những người chơi tốt, chuyên nghiệp biển diễn. Có hàng trăm người không có cơ hội để tiếp cận với những giáo viên có năng lực những dù vậy họ vẫn cố gắng tìm cơ hội để có một khoảng cách đủ để nhìn những người biểu diễn chuyên nghiệp và xem cách chơi ngón bấm, cách di chuyển của vĩ, những ngón tay cong duyên dáng của bàn tay phải; vị trí để đàn, cổ tay và ngón tay; và hơn thế nữa là cách lướt bay lên - xuống rất tuyệt diệu của bàn tay trái trên dây đàn với vị trí bấm rất chính xác. Tất cả những điều đó giúp người học hiểu được rằng để đạt được sự hoàn mỹ đó cần sự gắng sức, nỗ lực phi thường của bản thân, rằng nhiều cuốn sách cần được nghiên cứu và vô vàn những điều khó cần phải học. Và chẳng có lý do gì để một người học lại không tìm cho mình một giáo viên hướng dẫn. Những nguồn kiến thức được truyền dạy bởi một phần lớn các giáo viên, và nếu có họ sẽ hướng dẫn và chỉ ra những lỗi sai cụ thể với cách chơi của bạn.Liệu rằng tất cả các giáo viên sẽ trả lời được tất cả mọi câu hỏi? Giáo viên không phải là người sẽ biết hết tất cả mọi thứ, thậm chí nếu họ có biết thì cũng có người lại không có đủ lòng nhiệt thành để chia sẻ. Bởi vì họ cũng có cuộc sống của riêng mình với những bộn bề, lo toan có thể khiến cho tâm hồn trở lên nghèo nàn, kế sinh nhai của họ lại phụ thuộc vào những người học có khả năng chi trả học ph. Chẳng ai có thể trách được khi những kiến thức quý giá bị chia sẻ theo nhiều kiểu.

GIÁO VIÊN NGUY HẠI

Tôi phải gọi là giáo viên nguy hại khi mà có những người đã tự đưa ra truyền dạy những học thuyết riêng của mình về đàn hay phong cách kéo vĩ. Trong khi đó những giáo viên bậc thầy như Spohr, Baillot, David, Campagnoli, Kreutzer, Henning, Maza và còn rất nhiều người nữa sẽ chỉ hướng dẫn, dạy bảo học trò của mình theo phong cách giảng dạy của mình cho tới khi người học tự chọn cho mình được phong cách chơi riêng mà không bị ảnh hưởng bởi đám đông. Một học trò sẽ trở lên tốt hơn nếu có một giáo viên có thái độ giảng dạy như thế - nó đáng giá hơn cả những bài học hay nhưng chỉ đơn thuần về mặt nội dung kỹ thuật. Tâm trí tôi có thể hình dung ra được kiểu "giáo viên mù" và trong nhay mắt tôi có thể nhận ra được cái cách cầm vĩ giống như mèo cào cùng sự bất hanh cho học trò nào theo học phải họ. Cách đây khoảng một đến hai năm trước, tôi đã gặp một học sinh, anh ta đã phải đi mất 15km để đến thành phố - nơi mà giáo viên anh ấy sống để học đàn. Khi nhìn thấy anh ta, ngay lập tức tôi đã tò mò hỏi " Ai là giáo viên đã dạy cậu vậy?" Liền sau đó tôi đã chẳng ngạc nhiên khi nghe thấy cái tên người giáo viên mà tôi đã dự đoán được trước. Lần khác là một giáo viên nữ, cô ta giữ vĩ ở điểm cách đầu vĩ khoảng 2 inch (1 inch = 2,54cm), cô ta nghĩ rằng 2 ich chiều dài trên phần lông vĩ là không cần thiết và gây cản trở. Người thứ ba tôi gặp thì nghĩ rằng thật mất thời gian giảng dạy học trò về cách bôi nhựa thông cho cây vĩ trong khi lại luôn luôn lãng phí mất nửa giờ cho việc nói ba hoa về bản thân và những chiến công mà ông ta đã làm được. Một người khác nữa mà tôi nhớ là chiếc vĩ bẻ cong hình bán nguyệt mỗi khi kéo qua dây đàn.

CHỌN LỰA GIÁO VIÊN

Lời khuyên cá nhân mà tôi dành cho sinh viên là tránh lãng phí những bài học và đảm bảo rằng chúng được đưa ra bởi những giáo viên có vị trí lĩnh vực âm nhạc và có phong cách riêng không bị nhầm lẫn bởi những người khác. Tôi sẽ cố gắng thực hành mọi kỹ thuật trước khi dạy học sinh, để làm được điều đó thì người giáo viên đã phải có cả đời khổ luyện. Còn người học sẽ cần phải ứng dụng luyện tập một cách chăm chỉ dưới sự quan sát của giáo viên.

HỌC TẬP TRÊN CON ĐƯỜNG HOÀNG GIA

Mất thêm vài đô la (trả giá học phí cao hơn) để chi trả cho một giáo viên nhiệt tình và tận tâm là việc tốt nhưng sau tất cả thì mọi thứ đều chỉ dựa vào chính bản thân người học. Chi trả nhiều tiền cho việc học là một điều khó khăn với hầu hết số đông, trong khi kết quả học thường đi cùng với sự đam mê, nhiệt thành và nó thường mang lại cái kết tuyệt vời mà ta hay gọi là những nghệ sĩ thiên tài.

KÝ HIỆU ÂM NHẠC

 Bước đầu tiên để làm chủ chiếc vĩ cầm là học các ký hiệu âm nhạc cũng giống như bước đầu tiên để làm chủ được cuốn sách là bạn cần phải học bảng chữ cái và âm tiết. Không có gì khó khăn. mặc dù khá đơn giản song vẫn khiến cho nhiều người mới bắt đầu thấy bối rối và nản chí. Hiểu biết về các yếu tố của hòa âm không phức tạp nhưng lại không có những cuốn sách nói về nó. Theo như tôi thấy thì điều nó không làm cho những giáo sư âm nhạc phải dựng tóc gáy lên để giải thích những thuật ngữ khó hiểu. Kiến thức thực tiễn về các ký hiệu cũ có thể tìm thấy trong hai bài học. Tôi không bao giờ phải dạy thêm cho bất kỳ một học trò nào và nhiệm vụ học tập đó sẽ được đặt ra trong suốt quá trình giảng dạy.

Muối ( Lược dịch từ cuốn THE VIOLIN - HOW TO MASTER IT của Elias Howe)