Sunday 2 April 2017

CHƠI VIOLIN NHƯ TÔI ĐÃ DẠY – VIOLIN PLAYING AS I TEACH IT – Âm thanh vĩ cầm (PHẦN 4)

CHƯƠNG IV
ÂM THANH VĨ CẦM

Giai điệu vĩ cầm được tạo ra cần có sự hòa hợp – khi tiếng đàn được cất lên nó khiến người nghe quên đi tiến trình vật lý – đang chuyển động để tạo ra âm thanh. Làm được điều này luôn luôn là nhiệm vụ quan trong nhất của những người nỗ lực hết sức mình để làm chủ được tiếng đàn.

Âm thanh của tiếng đàn – chúng ta có thể khẳng định luôn rằng vấn đề cốt lõi không đến từ  các sợi lông vĩ (hairs), nhựa thông, sự thay đổi vĩ trên dây đàn, sự thay đổi vị trí của ngón tay trái. Tất cả những điều này thực sự không có chút ảnh hưởng nào khi nói đến cách tạo ra âm điệu tinh tế và trong sáng. Để có được tiếng vĩ cầm hay người chơi không chỉ phải hi sinh bất cứ khi nào cần thiết mà còn phải sẵn sàng chịu đựng mọi vấn đề về trí óc, tập trung hết tất cả tinh thần và linh hồn. Và để làm được điều này, bạn phải dựa vào các hướng dẫn từ những bậc thầy vĩ đại trong quá khứ hoặc ví dụ từ những nghệ sĩ violin vĩ đại ngày nay.

Để mô tả chi tiết và chính xác cách giữ vĩ, thì cần điều chỉnh lực của từng ngón tay và ngón tay nào - tại một thời điểm nhất định - nên ấn mạnh vào cây vĩ; làm thế nào để bắt đầu sử dụng cổ tay – điểm trọng tâm để tạo ra âm thanh. Tất cả đều là công việc khó khăn mà hầu như không thể thực hiện được luôn khi mới tập. Những cách cầm vĩ khác nhau ở mỗi nghệ sĩ violin đều tốt. Bản năng tự nhiên, khuynh hướng thể chất, hoạt động của cơ bắp tay và cánh tay cầm vĩ - mỗi thứ đều đóng vai trò làm nên hiệu quả cuối cùng.

Theo như quan sát của tôi cần hiểu rõ ràng và đầy đủ sau đó cô đọng để áp dụng vào thực tế những lời giảng giải từ giáo viên giỏi, đây là cách thiết thực duy nhất để chơi được giai điệu hay - tham vọng của mọi nghệ sĩ violin.

Giá trị lý thuyết được dạy sẽ tăng lên gấp đôi khi học sinh ứng dụng vào luyện tập luôn. Điều giá trị nhất ở giáo viên là truyền dạy kiến thức khi kết hợp giữa lý thuyết và cách thực hiện để mang lại hiệu quả ở thực tế. Những lời khuyên tốt nhất được viết trên giấy dựa trên sự hợp nhất các nguyên tắc khoa học không thể thay thế cho những lời dạy sống động – kèm sau đó là ví dụ minh họa được thực hiện trực tiếp ngay trên đàn.

Thật không may, mọi quốc gia trên thế giới coi giáo viên dạy nhạc như một nghề tự do. Không nơi nào nó phải tuân theo các tiêu chuẩn và sự giám sát. Điều này xảy ra ở cả những quốc gia mà chính phủ hỗ trợ việc giảng dạy âm nhạc và có những tiêu chuẩn cao đối với người dạy. Nhưng giáo viên tư ở khắp mọi nơi không có sự ràng buộc trách nhiệm với học trò của mình. Họ có thể thực hiện "kinh doanh"  theo mọi cách, tự đặt ra các tiêu chuẩn và phương pháp giảng dạy riêng của mình. Tất nhiên cũng không có tổ chức hay cơ quan nào yêu cầu kiểm tra một giáo viên dạy violin có đủ tiêu chuẩn qua việc họ được đào tạo ở một nơi uy tín. Với những quốc gia không có điều kiện mở trường âm nhạc hoặc kém phát triển, ai cũng có thể nhận dạy học sinh với mọi cấp độ năng lực. Tôi không ám chỉ rằng tất cả các giáo viên tư đều vô trách nhiệm. Có nhiều người thực sự muốn làm điều tốt nhất có thể, nhưng than ôi, chính họ từng bị dạy không đúng phương pháp nên khi dạy vô hình những yếu kém đó truyền lại cho người sau, và nhiều học sinh sẽ là nạn nhân của các phương pháp giảng dạy sai.

Tôi nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo viên dạy cần có đủ tiêu chuẩn, khả năng trong chủ đề cách tạo âm thanh violin bởi vì để có được âm điệu tinh tế, hay cần có được sự hướng dẫn đúng cách từ giáo viên. Chính họ là người khích lệ hoặc hủy hoại khả năng tiềm ẩn trong học trò. Những trường âm nhạc quốc gia, các khoa dạy violin sẽ có giáo viên tốt nhất đạt đủ tiêu chuẩn và có khả năng để giữ gìn, truyền dạy cho học sinh.

Bằng kinh nghiệm giảng dạy của chính mình, tôi sẽ phác thảo ra những cách thức phù hợp nhất để ứng dụng vào việc thực hành của học sinh trong chủ đề này.

MỘT SỐ GỢI Ý TẠO ÂM ĐIỆU CHO VĨ CẦM

I
Cầm vĩ bằng các ngón tay, hạ thấp bàn tay để vĩ rơi vào vị trí một cách tự nhiên. Bằng cách đó, bạn sẽ tránh được cảm giác phải cố gắng để giữ chặt thân vĩ (stick).

II
Giữ vĩ nhẹ nhàng, nhưng đủ chắc chắn để có thể chuyển động dễ dàng. Quan trọng nhất là không cố tạo âm lớn bằng cách ấn mạnh vĩ lên dây đàn. Nghệ thuật ở đây là tự nó sẽ có được mức âm cần thiết nhưng chỉ qua kinh nghiệm của quá trình luyện tập vất vả.

III
Không ấn, kéo vĩ bằng cánh tay: toàn bộ âm thanh của đàn chỉ nên tạo bởi một lực nhẹ ở cổ tay. Ban đầu nó thể yếu nhưng qua thời gian sẽ tăng lên, từng chút một, cho đến khi nó đủ mạnh để tạo ra âm thanh rõ ràng, tinh tế ; cân bằng lực ấn - kéo - đẩy từ đầu mũi cho đến các điểm ở trên thanh vĩ và ngược lại.

IV
Bắt đầu bằng nhịp kéo chậm trên toàn bộ chiều dài của vĩ trong khoảng từ 10 đến 12 giây cho mỗi lần đẩy vĩ lên – kéo vĩ xuống và dừng lại ngay khi bạn cảm thấy mỏi. Các cơ, khớp cổ tay và cánh tay cần được thư giãn một chút rồi sau đó lại tiếp tục.
V
Mức độ lực của ngón tay ấn trên thân vĩ là được trả lời qua thực tế kinh nghiệm, quan sát trong khi hướng dẫn và sự rèn luyện.

VI
Để âm thanh phát ra  đều tại mọi điểm khi vĩ chuyển động, xu hướng tự nhiên của bàn tay sẽ ấn xuống khi kéo ở vĩ ở điểm đầu mũi - vì trọng lượng ở đây lớn hơn các điểm khác trên phần gỗ của thanh vĩ (stick) . Ngược lại, yếu đi tại điểm mà trọng lượng nhỏ nhất trên stick. Tất cả phải được cân bằng bởi lực ở cổ tay.

VII
Chơi liên tục càng chậm càng tốt các nốt trên thang âm dưới:



Trước tiên, chơi rất chậm quãng 2 , khi bạn cảm thấy tự tin hơn thì chơi quãng 3 G. Chú ý khi muốn tăng âm thanh, cần dùng lực ấn ngón tay chứ không dùng lực cánh tay, nó giúp tránh giai điệu bị thô. Dịch giọng (chơi lại một bản nhạc theo một giọng khác) theo cách bạn thấy phù hợp.Thói quen chỉ được tạo ra bởi một giai điệu tinh tế, đầy sắc màu khi dây đàn rung lên. Bạn có thể bỏ qua double-stops (chơi -hai nốt bấm, cùng một lúc) để chơi liên tục theo các nguyên tắc đã đặt ra.

VIII
Kéo vĩ giữa ngựa đàn (bridge) và bàn phím ( finger-board), vì trong khoảng này âm thanh sẽ vang và sắc nét nhất. Chỉ khi nào bạn muốn giai điệu nhẹ nhàng, ngọt ngào… bạn có thể kéo vĩ ngay gần bàn phím hay thậm chí trên đó luôn. Mặt khác, ngay khi bạn kéo vĩ dù mạnh hay nhẹ  gần ngựa đàn, giai điệu sẽ trở lên chói tai, khó nghe. Chỉ cần lượt nhẹ trên dây đàn và kéo vĩ gần hoặc cuối bàn phím bạn sẽ tạo ra hiệu ứng được gọi là flautato ( là một kĩ thuật chơi violin) – âm sắc của vĩ cầm sẽ giống với tiếng sáo. Mỗi lần kéo vĩ, thanh vĩ  nên di chuyển theo một đường thẳng song song với ngựa đàn.

(Kĩ thuật rung trong chương IV sẽ được trình bày ở phần 5 tiếp theo).

                             MUỐI lược dịch từ cuốn VIOLIN PLAYING AS I TEACH IT


No comments:

Post a Comment

Người Theo Dõi